ANTOSIK
Nazwisko Antosik to forma pochodna od imienia Antoni. Pochodzi ono od łacińskiego Antonius (pierwotnie była to nazwa znanego rodu rzymskiego) i jest notowane w Polsce od XIII wieku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I A-K, Kraków 1999, s. 8).
MICHALSKI
Podstawę nazwiska stanowi nazwa miejscowa Michałów lub Michałowice Nazwisko można uznać także za utworzone przyrostkiem –ski od imienia Michał, to z hebrajskiego mīkhā’ēl ‘któż jest jak Bóg’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 89). Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także nazwa miejscowa Michale z byłego powiatu świeckiego i Michały z byłego powiatu dzisieńskiego i łęczyckiego (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, s. 294, 313).
PIETRASIK
Nazwisko Pietrasik pochodzi od imienia Piotr. Imię jest pochodzenia greckiego, wywodzi się od pétra ‘skała, opoka’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 241). Por. także pochodzący od imienia Piotr rzeczownik pietr ‘strach’ – zob. tzw. Słownik warszawski, t. IV, s. 173.
LUBELSKI
Nazwa osobowa Lubelski została odnotowana już w 1479 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 26. Nazwisko jest formą odmiejscową – może pochodzić od nazwy Lubels, pow.żółkiewski, zamojski, woj. ruskie, brzesko-lit. (zob. Jan Siwik, Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich, Warszawa 2010, s. 396) lub Lublin.
JASTRZĘBSKI
Nazwisko pochodzi od jednej z nazw miejscowych: Jastrząb z byłego powiatu radomskiego, będzińskiego, opoczyńskiego, rybnickiego, kozielskiego, Jastrzębia z byłego powiatu grójeckiego, gostyńskiego, kutnowskiego, łowickiego, łódzkiego, łęczyckiego, radomskiego, grybowskiego, wadowickiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. III, s. 497 i nn. Por. także jastrząb: 1. ptak drapieżny z rodziny sokołów, 2. gra ludowa dziecięca, 3. gatunek dawnej wielkiej strzelby, jastrzębieć: 1. jastrzębią naturę przybierać, 2. postępować tyrańsko, despotycznie, zdobywać coś prawem silniejszego, zob. tzw. Słownik warszawski, t. II, s. 143-144. Nazwę osobową Jastrzębski odnotowano na terenie Polski w 1471 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. 1 s. 340).
MARUSZEWSKI
Nazwisko Maruszewski, odnotowane już w 1790 roku, można wywodzić od nazwy miejscowej Maruszewo, leszczyńskie, gmina Rydzyna, K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 72, https://pl.wikipedia.org/wiki/Maruszewo_(wojew%C3%B3dztwo_wielkopolskie). Jan Siwik, Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich, Warszawa 2010, s. 436 wskazuje inne tropy: Maruszewski herbu Mogiła, Maruszew, pow. iłżecki, Maruszewski vel Marusiewski herbu Rogala, Marusze, pow. ciechanowski.
SIWEK
Nazwisko pochodzi od nazwy osobowej Siwek, ta od rzeczownika siwek: 1. człowiek osiwiały, 2. koń siwy (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 123). Potencjalną podstawę stanowi też nazwa miejscowa Siwek, odnotowana na terenie byłego powiatu radzymińskiego (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X, s. 632).
DOMAŃSKI
Nazwisko można wywodzić od nazwy miejscowej Domanin lub Domanice. Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także imię Doman = Damian, imię pochodzi od łacińskiego przydomka Damianus, do łaciny dostało się za pośrednictwem języka greckiego a pochodzi od nazwy egipskiej bogini Damii. Można też wywodzić je od imienia Domasław - zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, s. 114. Nazwę osobową Domański odnotowano na terenie Polski już w 1436 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 124, 142).
KOWALSKI
Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski od popularnej nazwy miejscowej Kowal lub od rzeczownika kowal: Nazwę osobową Kowalski odnotowano na terenie Polski już w 1357 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 452). Por. KOWALEWSKI
GOŁĘBIEWSKI
Nazwisko Gołębiewski jest nazwiskiem odmiejscowym. Jego potencjalne podstawy to następujące nazwy miejscowe: Gołębiów (Małopolska, gm. Radom, tarnobrzeskie, gmina Lipnik), Gołębiow, dziś Gołębiewo (gdańskie, gm. Trąbki Wielkie), zob. Z. Kaleta, „Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. III, Odmiejscowe nazwy osobowe”, Kraków 1997, s. 52 (pozostałe ewentualne podstawy są wymienione na końcu hasła). Formę Gołębiewski odnotowano na terenie Polski już w 1454 r., zob. K. Rymut, „Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny”, t. I, s. 250. Jan Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s. 198) odnotowuje Gołębiewskich: 1. herbu Gozdawa z miejscowości Gołębie w powiecie pułtuskim, zakroczymskim, ciechanowskim, 2. herbu Prawdzic z miejscowości Gołębie w powiecie nurskim, herbu Grzymała z wspomnianego powyżej Gołębiowa w powiecie gdańskim.
RADECKI
Nazwisko pochodzi prawdopodobnie od nazwy miejscowej Radecz, współcześnie Redecz z byłego powiatu włocławskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IX, s. 585. Nazwisko można wywodzić też od imienia skróconego Radek, pochodzącego od im. złożonych typu Rado-sław, Rado-mir, Rado-gost i innych z członem Rad- . Por. też Radeke, Radecke < Radolf (Radloff) i nazwę miejscową Radeck, wieś w byłym powiecie prużańskim i wiłkomierskim Słownik Geograficzny..., t. IX s. 379, t. XV cz. 2 s. 533. Nazwę osobową Radecki odnotowano na terenie Polski w 1401 roku , zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 331.
JABŁOŃSKI
Nazwisko utworzone sufiksem -ski od nazwy miejscowej Jabłonki w byłym powiecie szczycieńskim, Jabłoń w byłym powiecie jańsborskim lub tym podobnych popularnych nazw, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. III s. 339-345, te od apelatywu jabłoń ‘gatunek drzewa’. Jabłońscy z miejscowości Jabłonna powiat lubelski, Jabłoń-Dąbrowa ziemia bielska, Jabłoń-Samsony ziemia bielska, Jabłonka A. Boniecki, Herbarz polski t. VIII s. 118-125, Jabłoński herbu Poraj Jasieńczyk W. Wittyng, Nieznana…, s. 117. Nazwę odnotowuje już „Słownik staropolskich nazw osobowych” (t. II s. 366).
MATUSZEWSKI
Nazwisko można wywodzić także od imienia Maciej. Imię jest pochodzenia hebrajskiego i pierwotnie znaczyło ‘dar Jahwe’, na terenie Polski upowszechniły się formy Maciej, Matyjasz i Mateusz, zaś w kościele prawosławnym w postaci Matwiej, wtórnie Matfiej (zob. J. Grzenia, Nasze imiona, Warszawa 2002, s. 189; K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 51).Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także rzeczownik matusia 1. matka, 2. macocha. Por. też matuszka ‘matka, głowa, zwierzchniczka’ (zob. tzw. Słownik warszawski, t. II, s. 905). Inną możliwością interpretacyjną jest uznanie nazwiska za pochodzące od jednej ze skróconych form imienia Mateusz lub Maciej.
KWIATKOWSKI
Nazwisko można wywodzić od nazwy miejscowej: I. Kwiatkowa (były powiat niborski), II. Kwiatki (były powiat chełmiński, świecki); III. Kwiatków (były powiat kolski, odolanowski); IV. Kwiatkowice (były powiat łaski, janowski, oszmiański); V. Kwiatkowo (były powiat niborski, przasnyski), zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, s. 20. Por. także kwiat, czyli: 1. część rośliny, 2. roślina, szczególnie w doniczce, 3. pora rozkwitu młodzieńczego, 4. przenośnie wybór, śmietanka, 5. plama biała na paznokciu, 6. żartobliwie penis, zob. tzw. Słownik warszawski. T. II s. 663-664. Nazwę osobową Kwiatkowski odnotowano na terenie Polski w 1386 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 503).
GÓRSKI
Nazwisko utworzone sufiksem -ski od nazwy miejscowej typu Góra, Górka, Górki, Górsko. Nazwa miejscowa Góra była bardzo popularna - „nazwa wielu wsi i osad, położonych przeważnie na wysokich brzegach Wisły i innych rzek większych. Zdaje się, że górą pierwotnie nazywano płaską wyniosłość wznoszącą się znacznie nad poziomem sąsiedniej wody, podczas gdy Chełm był to wyniosły szczyt, sterczący ponad lądową równiną”. Nazwę osobową Górski odnotowano na terenie Polski w 1368 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 261).
WIERZCHOWSKI
Nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej Wierzch z byłego powiatu prądnickieo lub Wierzchy z byłego powiatu brzezińskiego, rawskiego, łaskiego, piotrkowskiego, konińskiego, słupeckiego, sieradzkiego, dzisieńskiego, brzeskiego, kobryskiego, świeckiego, Olesińskiego albo Wierzchów z byłego powiatu dryssieńskiego, łuckiego, ostrogskiego, włodzimierskiego, zasławskiego bądź Wierzchowice z byłego powiatu piotrkowskiego, brzeskiego i mielickiego, ewentualnie od Wierzchowie z byłego powiatu olkuskiego, słonimskiego, lepelskiego, wieliskiego, witebskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIII, s. 406 i nn. Nazwę osobową Wierzchowski odnotowano na terenie Polski już w 1436 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 678).
NAWROCKI
Nazwisko utworzone od nazwy miejscowej Nawra na terenie byłego powiatu lubawskiego lub Nawry na terenie byłego powiatu wilejskiego (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, s. 941). Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także czasownik nawracać, czyli: 1. zawrócić, zwrócić, skierować, 2. skłonić do odstąpienia od złych lub błędnych zasad, 3. powrócić, zawrócić, wynagrodzić, 4. obrócić się, odwrócić się, 5. wrócić na dobrą drogę, poprawić się. Por. też nawroczyć = nauroczyć ‘naczarować, zaczarować’ (zob. tzw. Słownik warszawski, t. III, s. 209-210).
WELENC
Nazwisko Welenc jest formą pochodną od imienia Walenty, znanego w Polsce od XV wieku, pochodzi ono od łacińskiego valens/valentis ‘mocny, potężny’ lub niemieckieh nazwy etnicznej Valens, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 649.
RYKOWSKI
Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Ryków, odnotowanej na terenie byłego powiatu kutnowskiego, radomskiego, rzeżyckiego, stryjskiego, turczańskiego oraz złoczowskiego, zob. Nazwę osobową Rykowski odnotowano na terenie Polski w 1447 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 377.
MROZIŃSKI
Nazwisko można wywodzić od nazwy miejscowej Mrozy, odnotowanej na terenie byłych powiatów: skierniewickiego, nowomińskiego, makowskiego, dzisieńskiego, święciańskiego, wileńskiego, łeckiego, kartuskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, s. 770, http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_VI/770. Jan Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s. 479) odnotowuje szlachecką rodzinę o tym nazwisku – Mroziński, 1700 r., potw. Mrozowice, pow. samborski, woj. ruskie.
KOSIŃSKI
Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Kosina, odnotowanej na terenie byłych powiatów: łęczyckiego, janowskiego, borysowskiego, wileńskiego, łańcuckiego lub Kosin, odnotowanej na terenie byłych powiatów: łęczyckiego, janowskiego, borysowskiego albo Kosiny w byłym powiecie garwolińskim i mławskim (zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IV s. 461-462). Nazwę osobową Kosiński odnotowano na terenie Polski już w 1447 roku.
BORKOWSKI
Nazwisko pochodzące od popularnych na terenie całego kraju nazw miejscowych: Borek, Borki, Borków, Borkowo (zob. „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 309-315). Por. też borek ‘pole między lasami albo wśród lasow’ – zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 191. K. Rymut podaje, iż formę Borkowski odnotowano na terenie Polski w 1402 roku
KARPIŃSKI
Nazwisko utworzone przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Karpin, odnotowanej na terenie byłych powiatów: łódzkiego, radzymińskiego, jańsborskiego (zob. „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, t. III s. 879).
WIŚNIEWSKI
Nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej Wiśniew z byłego powiatu noworadomskiego, lub bardzo popularnej nazwy Wiśniewo (Słownik… podaje 15 denotacji), zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIII, s. 610 i nn.
KOWALCZYK
Nazwisko pochodzi od nazwy osobowej Kowalczyk, ta od rzeczownika kowalczyk ‘czeladnik albo chłopiec kowalski’ albo kowal, czyli 1. rzemieślnik wyrabiający grubsze rzeczy z żelaza, 2. gra dziecinna, 3. rodzaj tańca, 4. dzięcioł, 5. uczeń albo student pilny, ale niezdolny (zob. tzw. Słownik warszawski, t. II, s. 507). Nazwę osobową Kowalczyk odnotowano na terenie Polski już w 1427 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 452).
MUCHA
Nazwisko pochodzi od rzeczownika mucha, czyli: 1. owad dwuskrzydły, krótkorogi, 2. (z muchy słonia robią = przesadzają), 2. rodzaj pasożytu, 3. muszka, 4. parch u koni, 5. barć z pszczołami, zob. tzw. Słownik warszawski, t. II, s. 1064. Por. także nazwę miejscową Mucha z byłego powiatu iłżeckiego, kobryńskiego, kamienieckiego, chodzieskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, s. 789. Nazwę osobową Mucha odnotowano na terenie Polski w 1362 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 124.
KAMIŃSKI
Nazwisko utworzone sufiksem -ski od popularnej nazwy miejscowej Kamień, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. III s. 731-741. Por. także nazwę miejscową Kamienica lub Kamin, Kamieniec, Kamieniowice, Kamiona, zob. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. W 1990 r. w Polsce było 87935 nosicieli tego nazwiska, z tego najwięcej (9150) w dawnym województwie warszawskim. Notowane od 1398r.
KAMIZELA
UWIJAK
WIEJAS
JEZIORSKI
ŚWIADKOWSKI
ŚWIDWA
PRUS
STOPCZYŃSKI
CZELADZKI
ZWOLIŃSKI
MIODUSZEWSKI
MĘTLEWICZ
DEPTUŁA
MAJORKIEWICZ
NIEDZIELSKI
DOMŻALSKI
PETRYKOWSKI
KARASEK
OLSZEWSKI
MROKOWSKI
KALASIŃSKI
TOMCZYŃSKI
ŁABĘDA
MYSIAKOWSKI
ADAMIAK
TRUSZYŃSKI
GONTARSKI
KALISZEWSKI
JAŚKÓWNA
Jaśkówna to prawdopodobnie „panieńska” forma nazwiska Jasiek/Jaśko lub tym podobnego, kiedyś nazwisko wskazywało na stan cywilny kobiety, np. Jaśkówna = córka Jaśka, Jaśkowa/Jaśkowina = żona Jaśka itd. Podstawę wspomnianego nazwiska stanowi rzecz jasna imię Jan. Wywodzi się ono z języka hebrajskiego i pierwotnie znaczyło ‘Jahwe jest łaskawy’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 330).
GORCZYŃSKI
DAMIĘCKI
Aktualizacja 3.05.2019r
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz